«دونالد جان ترامپ» که از یک ماه پیش در واشنگتن به عنوان رئیس جمهور آمریکا پشت میز نشسته در عمل کاخ سفید را به بنگاه معاملاتی تبدیل کرده است. او ادعای خرید گرینلند را مطرح کرده، به دنبال مالکیت کاناداست و از همه جنجالی‌تر خواب کلنگ زنی احداث کازینو و دیسکو به سبک لاس وگاس و سواحل «سانتا مونیکا» لس آنجلس روی آوارها و خرابه‌های غزه دیده است. ترامپ از چند هفته پیش آشکارا ادعای جابه جایی 2.3 میلون نفر از ساکنان جنگ زده غزه به خارج از این باریکه و پس از آن به کنترل گرفتن حاکمیت غزه توسط آمریکا و انجام ساخت و سازهای لوکس و گردشگری در آن‌جا را مطرح کرده است. اما آیا واقعا ایده ترامپ برای مهاجرت اجباری غزه و به کنترل گرفتن آن منطقه توسط آمریکا عملی است؟
نه جهانی به ترامپ
نخستین نکته درباره ایده ترامپ برای جابه جایی اهالی غزه به خارج از این باریکه، صدای واحد «نه» از طرف بسیاری از مجامع غیردولتی، رهبران سیاسی و مردم عادی در سراسر جهان است:
مخالفت شدید اعراب: وزرای خارجه اردن، مصر، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، به‌همراه حسین الشیخ مشاور رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، با انتشار نامه‌ای مشترک اعلام کردند که فلسطینی‌ها بایستی در سرزمین خود زندگی کنند. علاوه بر این‌ها، مقامات کویت، عمان، تونس، لیبی، عراق، لبنان و سوریه نیز در مواضع جداگانه‌ای مخالفت شان را با طرح ترامپ برای خارج کردن اجباری اهالی غزه اعلام کردند.
حتی اروپایی‌ها هم مخالف هستند: آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «اخراج فلسطینیان» از غزه غیرقابل قبول و مغایر با قوانین بین‌المللی است و همچنین باعث «رنج و نفرت» جدید خواهد شد. وزارت خارجه فرانسه هم اعلام کرد طرح ترامپ درباره غزه نقض جدی قوانین بین‌المللی، مانع بزرگ راه‌حل دو کشوری و عامل بی‌ثبات‌کننده برای مصر و اردن است. «کی‌یر استارمر»، نخست‌وزیر انگلیس هم مخالفت خود با مهاجرت اجباری اهالی غزه را اعلام کرده و گفته است که باید به فلسطینی‌ها اجازه داده شود که غزه را بازسازی کنند.
مخالفت اندونزی: وزارت خارجه اندونزی اعلام کرد این کشور قاطعانه هرگونه تلاش برای جابجایی اجباری فلسطینی‌ها یا تغییر ترکیب جمعیتی «سرزمین‌های اشغالی فلسطین» را محکوم می‌کند.
مخالفت چین:«گوئو جیاکون» سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک نشست خبری تاکید کرد که ما با کوچاندن اجباری مردم غزه مخالفیم.
مخالفت ترکیه: هاکان فیدان وزیر خارجه این کشور گفت «کوچ اجباری» مردم غزه نه برای ترکیه و نه برای کشورهای منطقه قابل قبول نیست.
سازمان ملل: دفتر حقوق بشر سازمان ملل در ژنو اعلام کرد هرگونه انتقال اجباری یا اخراج افراد از «سرزمین‌های اشغالی» به‌طور مطلق ممنوع است.
حقوق بین‌الملل چه می‌گوید؟
جابه جایی اهالی غزه از سرزمین خود از نظر حقوق بین‌الملل نیز پذیرفته نیست. دلایل حقوقی غیرقانونی بودن ایده ترامپ را در موارد ذیل می‌توان دنبال کرد:
فلسطینی ها حق بازگشت دارند: «جان کویگلی»، استاد حقوق در دانشگاه ایالتی اوهایو آمریکا به آناتولی گفته است که بیشتر ساکنان امروزی غزه از نوادگان فلسطینی‌هایی هستند که در سال 1948 از خانه‌های خود رانده شدند و بنابراین براساس قطعنامه سازمان ملل حق بازگشت به سرزمین اصلی خود دارند.
آوارگی اجباری به مثابه جنایت جنگی: «سوزان اکرم»، استاد دانشکده حقوق دانشگاه بوستون آمریکا معتقد است که طرح ترامپ درباره غزه به معنای آوارگی اجباری است و آوارگی اجباری بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو یک جنایت جنگی به شمار می‌رود. مواد 45 و 49 کنوانسیون چهارم ژنو انتقال اجباری افراد یا گروه ها و همچنین اخراج از سرزمین های اشغالی را ممنوع می کند.
پاکسازی قومی یک سرزمین به مثابه جنایت جنگی: از سوی دیگر، ماده 8 اساسنامه رم دادگاه کیفری بین المللی (ICC) در تعیین عناصر جنایت جنگی، آوارگی اجباری غیرنظامیان را مصداق جنایت جنگی و ماده 7 اساسنامه رم انتقال اجباری یا اخراج بخشی از ساکنان یک سرزمین را جنایات علیه بشریت می‌داند.
صلاحیت دادگاه کیفری بین المللی: از آنجایی که دادگاه کیفری بین المللی کشور فلسطین را به عنوان یکی از طرفین دادگاه به رسمیت می شناسد، صلاحیت رسیدگی به جنایات جابه جایی اجباری اهالی غزه را دارد. از سوی دیگر، سازمان ملل متحد فلسطین را به عنوان یک کشور ناظر دائمی به رسمیت می شناسد و از مجموع 193 کشور عضو سازمان ملل متحد، 146 عضو، کشور فلسطین را به رسمیت می شناسند.
احتمال بازداشت ترامپ: در صورتی که ترامپ طرح خود درباره غزه را اجرایی کند، ممکن است از سوی دادگاه کیفری بین المللی به جنایت جنگی محکوم شود و در این صورت کشورهایی مانند بلژیک، اسپانیا و آفریقای جنوبی اجازه پیگرد جنایات جنگی را بدون توجه به محل وقوع آنها خواهند داشت، به این معنی که مقامات اسرائیلی و یا ترامپ و اعضای دولت او ممکن است در با حکم بازداشت در این کشورها مواجه شوند.
محکومیت طرح ترامپ در آمریکا
ترامپ برای اجرای طرح خود درباره غزه و جابه جایی اجباری اهالی آن، حتی در آمریکا نیز با محدودیت‌های زیادی روبروست:
«الیزابت وارن»، سناتور ارشد ایالت ماساچوست: «اتخاذ چنین رویکردی از سوی یک رئیس‌جمهور، خطرناک و در تضاد با ارزشهای آمریکاست.»
«سناتور روبن گالیو» (دموکرات-آریزونا): اظهارات ترامپ «کاملا کوته فکرانه، احمقانه و غیرقانونی» است و «ایالات متحده غزه را اشغال یا تسخیر نخواهد کرد.»
«الکساندر گرین»، عضو دموکرات مجلس نمایندگان از ایالت تگزاس: «پاکسازی قومی در غزه جوک نیست، به ویژه هنگامی که از دهان رئیس جمهوری آمریکا که قوی‌ترین فرد جهان است بیرون بیاید.»
«ملانی استنس‌بری»، نماینده کنگره: اظهارات ترامپ غیرقانونی و خلاف قوانین بین‌المللی است. من قویاً با آن مخالفم.
«برنی سندرز»، سناتور دموکرات: ترامپ در حالی از اخراج 2.2 میلیون فلسطینی برای ساخت «ریویرا» برای ثروتمندان حرف می‌زند که بیش از 45 هزار فلسطینی کشته و زیرساخت‌های غزه نابود شده است. ما در کنگره تلاش می‌کنیم که غزه برای مردم فلسطین بازسازی شود، نه برای میلیاردرها!»
«بیل کسیدی»، سناتور جمهوری‌خواه: زمین‌های غزه باید در اختیار صاحبان واقعی آن باشد. مشکلات لجستیکی در رابطه با بازسازی غزه وجود دارد.
«کوین کریمر»، سناتور جمهوری‌خواه: هیچ دلیلی برای حضور ما در غزه وجود ندارد، مگر اینکه از ما دعوت شود.
«کریس مورفی» از کنتیکت: «او کاملا عقلش را از دست داده است. حمله نظامی آمریکا به غزه به کشتار هزاران سرباز آمریکایی و دهه‌ها جنگ در خاورمیانه منجر خواهد شد. این شبیه یک شوخی زننده و بیمارگونه است.»
«اریک سوالول»، نماینده دموکرات از کالیفرنیا: «چی؟ یعنی آمریکا می‌خواهد غزه را اشغال کند؟ به ما قول داده بودند دیگر از جنگ‌های بی‌پایان خبری نباشد. تا جایی که می‌دانم، ما گرینلند، کانادا، کانال پاناما را اشغال کرده‌ایم و حالا ... غزه؟»
احتمال بازداشت ترامپ در آمریکا
طرح ترامپ درباره جابه جایی اهالی غزه، حتی براساس قوانین داخلی آمریکا نیز غیرقانونی به حساب می‌آید:
قانون لیبر: قانون لیبر یکی از قوانین داخلی آمریکا برای تنظیم قوانین جنگی و مربوط به جنگ داخلی آمریکاست. در این قانون جابه جایی اجباری قومیتی به عنوان جنایت جنگی عنوان شده است. برخی رسانه‌های آمریکایی نتیجه گیری کرده‌اند که اگر ترامپ اقدام به جابه‌جایی اجباری اهالی غزه کند، دادستان‌های آمریکایی با استناد به قانون لیبر می‌توانند ترامپ را متهم به جنایت جنگی کنند و در این صورت احتمال بازداشت ترامپ در داخل آمریکا نیز وجود خواهد داشت.
